Zo wordt eenzaamheid in Nederland gemeten
Het is één van de meestgestelde vragen over eenzaamheid. Vooral als mensen cijfers zien, waaruit bijvoorbeeld blijkt dat “47% van de volwassen bevolking aangeeft eenzaam te zijn”. Hoe wéten en meten we dat? Ontdek hier dat in Nederland een vragenlijst is ontwikkeld, die wereldwijd gebruikt wordt.
Eenzaamheidsschaal
De Nederlandse prof. dr. Jenny Gierveld is meer dan vijftig jaar bezig met onderzoek naar eenzaamheid. Zij staat aan de basis van de “Eenzaamheidsschaal van De Jong-Gierveld”. Dit is een vragenlijst rond elf uitspraken over emotionele en sociale eenzaamheid. De eenzaamheidsschaal is valide, betrouwbaar en bedoeld voor onderzoek onder grote groepen mensen. De schaal wordt in meer dan vijftig landen gebruikt.
Eenzaam en ernstig eenzaam
De uitspraken in de vragenlijst zijn deels positief en deels negatief geformuleerd. Respondenten geven aan in hoeverre een uitspraak op hen van toepassing is. Iemand is sociaal of emotioneel eenzaam als diegene op minstens twee van de bijbehorende items ongunstig scoort. Iemand is eenzaam bij minstens drie ongunstige scores op alle items. Bij negen ongunstige scores is dat ‘sterk eenzaam’.
De vragen
Hieronder staan de vragen van de eenzaamheidsschaal.
- Er is altijd wel iemand in mijn omgeving bij wie ik met mijn dagelijkse probleempjes terecht kan.
- Ik mis een echt goede vriend of vriendin.
- Ik ervaar een leegte om me heen.
- Er zijn genoeg mensen op wie ik in geval van narigheid kan terugvallen.
- Ik mis gezelligheid om me heen.
- Ik vind mijn kring van kennissen te beperkt.
- Ik heb veel mensen op wie ik volledig kan vertrouwen.
- Er zijn voldoende mensen met wie ik me nauw verbonden voel.
- Ik mis mensen om me heen.
- Vaak voel ik me in de steek gelaten.
- Wanneer ik daar behoefte aan heb, kan ik altijd bij mijn vrienden terecht.
(Mogelijke antwoorden: ‘nee’, ‘min of meer’ en ‘ja’.)
Niet voor individueel gebruik
De uitkomst van de vragenlijst is niet betrouwbaar of valide als één iemand de vragen beantwoordt. Toch willen mensen ook vaak een zelftest doen. Op internet zijn verschillende zelftests te vinden, maar die zijn mogelijk niet betrouwbaar. Natuurlijk kun je ze wel gebruiken om je gedachten over eenzaamheid op een rij te zetten en/of het gesprek hierover te voeren met andere mensen. Kijk maar eens hier:
Elke vier (en binnenkort: twee) jaar gemeten in heel Nederland
Het voorkomen van eenzaamheid wordt in Nederland elke vier jaar gemeten door het RIVM en de GGD in de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen. De meest recente meting vond plaats tussen 7 september 2020 en 18 december 2020. De landelijke en regionale cijfers zijn gepubliceerd op dinsdag 29 juni 2021; gemeentelijke cijfers verschenen op donderdag 9 september 2021. In 2022 en 2024 vinden nieuwe metingen plaats, waarmee de meetinterval voor het eerst twee jaar wordt in plaats van vier jaar.
Informatie
| Publicatiedatum | 11 februari 2020 |
| Laatste aanpassing | 21 januari 2021 |
| Bron | Eenzaam.nl, Gezondheidsmonitor |
| Onderwerpen | Meten, RIVM, Ggd |
