Zo overtuig ik ‘de gemeente’ om eenzaamheid aan te pakken

Hoe krijg ik de gemeente mee?

Eenzaamheid is een belangrijk vraagstuk waar veel organisaties, professionals en vrijwilligers graag de tanden in willen zetten. De landelijke overheid heeft met het Actieprogramma Een tegen eenzaamheid van het onderwerp een speerpunt gemaakt en veel gemeenten hebben zich aan dit actieprogramma verbonden. Desondanks hoor ik toch met enige regelmaat de vraag” ‘hoe krijg ik de gemeente mee in de aanpak van eenzaamheid’. Blijkbaar wordt in gevallen onvoldoende medewerking ervaren vanuit de gemeente.

Vooraf

‘De gemeente’ is een wat abstract begrip. Ik gebruik daarom hier het woord ‘beslisser’. Een beslisser is een persoon, bijvoorbeeld een bestuurder of ambtenaar en niet een abstracte entiteit. Ook moet ik vooraf aangeven dat het overtuigen van beslissers niet per definitie mijn expertise is. Ik heb zelf ook regelmatig met beslissers van doen en het lukt mij ook lang niet altijd hen te overtuigen. Wellicht dat anderen, zoals bestuurskundigen of experts op het gebied van gedragsverandering veel zinnigere dingen kunnen zeggen over het overtuigen van beslissers. Echter, omdat deze vraag mij vaak gesteld wordt, wil ik er toch op ingaan vanuit mijn eigen ervaring.

Begrip voor de beslisser

Eenzaamheid is natuurlijk een belangrijk vraagstuk. Iedereen die dit bericht leest zal dat met mij eens zijn. U bent immers niet voor niets hier uitgekomen. De beslisser bij uw gemeente is dat waarschijnlijk ook wel met ons eens. Echter, er zijn heel veel belangrijke vraagstukken in gemeenten waarvoor de beslissers werken die allemaal belangrijk zijn en prioriteit verdienen of eisen. Wat te denken van armoedebestrijding, ontsluiting van de stad, de jeugdzorg, het ondernemersklimaat, huisvesting, etc. De vrijwilliger of professional op het gebied van eenzaamheid heeft doorgaans volle aandacht voor het vraagstuk eenzaamheid. De beslisser heeft deze luxe niet en moet zijn tijd en aandacht verdelen over een portefeuille aan vraagstukken. ‘Daarom is het belangrijk de beslisser te wijzen op het belang van het onderwerp eenzaamheid, toch?’ Dat klopt ten dele, maar bedenk dat voor iedere pleitbezorger voor het onderwerp eenzaamheid, ieder ander onderwerp ook een pleitbezorger heeft. Al die pleitbezorgers kosten de beslisser tijd en in sommige gevallen energie. De beslisser moet kiezen. Hij of zij kan niet alles doen, heeft niet onbeperkt de tijd en iedere euro kan maar één keer worden uitgegeven. Daarom:

• vraag niet teveel van uw beslisser en toon begrip voor diens positie. Uiteraard kunt u contact zoeken, maar denk vooraf heel goed na over de vragen die u wilt stellen en de informatie die u wilt delen;
• overweeg om niet individueel als organisatie of persoon op te treden, maar om vanuit een coalitie het gesprek aan te gaan. Dit onderstreept het draagvlak voor het vraagstuk én bespaart de beslisser tijd;
• laat zien dat de beslisser ‘op een rijdende trein stapt’ en dat het succes niet enkel van de deelname van de beslisser afhankelijk is. Hiermee toont u een sterke partner te zijn. Het is bovendien voor uzelf ook belangrijk om niet afhankelijk te zijn van het besluit van één beslisser.

Sluit aan bij het belang van de beslisser

Het is van belang om aan te sluiten bij wat de beslisser belangrijk vindt in plaats van het eigen belang – het onderwerp eenzaamheid – voorop te stellen. Wat vindt de beslisser inhoudelijk belangrijk? Dat verschilt uiteraard van persoon tot persoon, maar aanknopingspunten liggen voor het oprapen. Denk bijvoorbeeld aan het aansluiten bij een coalitieakkoord, een politiek partijprogramma, of actuele vraagstukken in de gemeente. Daarbij is het belangrijk om te benoemen en onderbouwen wat de meerwaarde is van de aanpak van eenzaamheid in relatie tot andere, voor de beslisser relevante vraagstukken, zoals multidisciplinaire samenwerking, armoede of ruimtelijk beleid. Overtuig de beslisser dat de aanpak van eenzaamheid óók relevant is in bredere zin en in relatie tot wat voor de beslisser van belang is. Onderbouw de relatie tussen eenzaamheid aan de ene kant en armoede, gezondheid, gemeentelijke uitgaven, etc. aan de andere kant. Met andere woorden: maak het de beslisser gemakkelijk om het onderwerp eenzaamheid te omarmen.

Overtuigen: ethos, logos, pathos

Volgens de Griekse filosoof Aristoteles, zijn er drie middelen van overtuiging: ethos, pathos en logos. Deze drie middelen kunnen worden ingezet om beslissers te overtuigen. Het is belangrijk om u te realiseren dat overtuigingskracht een combinatie van deze drie middelen is. De één is misschien gevoeliger voor het ene middel dan de ander, maar het gaat altijd om de juiste afstemming tussen de drie. Met enkel ethos, pathos of logos kom je er niet.

• Ethos betreft de geloofwaardigheid van de spreker. Deze heeft drie kenmerken, namelijk charisma, deskundigheid en integriteit van de spreker. Het gaat daarbij om de vragen ‘mag de ander jou’, ‘kom je competent en intelligent over’ en ‘lijk je betrouwbaar’. Dit is uiteraard subjectief en hangt samen met de verwachtingen van de ander. Verbeter uw ‘ethos’ door bijvoorbeeld de juiste kleding te dragen, oogcontact te zoeken, het juiste jargon te spreken en u te verbinden aan experts, uiteraard op een manier die aansluit bij wat de beslisser verwacht.
• Pathos betreft het inspelen op de emotie van de ander. Het eerste element is aansluiten bij de leefwereld van de ander. Wat houdt de beslisser bezig? Waar is de beslisser trots op? Wat is moeilijk voor de beslisser? Dit moet natuurlijk een oprechte aansluiting zijn en dat vereist inlevingsvermogen. Het tweede element is inspelen op de emoties die horen bij het onderwerp eenzaamheid. Een goed verteld verhaal overtuigt soms meer dan een boek aan feiten.
• Logos, tot slot, gaat over de logica die ten grondslag ligt aan de redenering. Zorg voor een goede onderbouwing en gebruik cijfers en feiten om de redenering op te zetten. Overtuig de beslisser op basis van logica dat een bepaald besluit essentieel is. Dat gaat verder dan enkel de omvang van het probleem benoemen. De impact van het probleem, bijvoorbeeld in termen van welzijn, gezondheid of financiën, is waarschijnlijk veel belangrijker.

Tot slot

Iedereen wil iets van de beslisser, maar deze kan niet iedereen tevreden stellen. Helpt de beslisser u, dan moet hij een ander teleurstellen. Bereid u daarom goed voor als u in gesprek gaat met beslissers, toon inlevingsvermogen in de persoon en context van de beslisser en gebruik de middelen van overtuiging. Wat zijn uw ervaringen, hebt u nog andere tips? Laat ze achter in een reactie onder dit bericht.

Informatie